«اسکناس» گزارش می دهد؛
انتقال حاشیهساز مرکز ملی فرش به میراث فرهنگی
گروه صنعت و تجارت: اتحادیه های تولیدکننده و صادرکننده فرش ایران در بیانیه ای ضمن مخالفت با انتقال مرکز ملی فرش ایران از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی، تاکید کردند که باید سازمان فرش و صنایع دستی تشکیل شود.
به گزارش اسکناس، فرش دستباف ایرانی یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی، هنری و ملّی ایرانیان است که علاوه بر خصایص چشم گیر، غیر قابل انکار و قابل اعتنای فرهنگی-هنری، حائز وجوه بیبدیل اقتصادی و اجتماعی است. فرش دستباف ایران که در روزگاری نه چندان دور یکی از مهمترین اقلام و حتی نمادهای صادرات غیر نفتی این سرزمین بوده، همچنان و علیرغم کاهش بی سابقه میزان صادرات به دلیل وجود زنجیره اشتغال دو میلیون نفری، از ستونهای اساسی و استوار جامعه ایرانی است که سقف جوامع روستایی بویژه در مناطق محروم و در میان اقشار آسیب پذیر بر آن بنا نهاده شده است که تخریب این ستون کهن و تاریخی بی تردید فاجعه بار خواهد بود.
تنزل درجه فرش با انتقال به وزارت میراث
اتحادیههای تولیدکننده و صادرکننده فرش ایران در بیانیهای موضع فعالان صنعت فرش نسبت به «انتقال مرکز ملی فرش ایران» از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی را اعلام کردند. متن این بیانیه به شرح زیر است: انتقال مرکز ملی فرش به میراث فرهنگی نتایج زیر را به دنبال دارد:
- غفلت نظری و عملی از بازرگانی خارجی به عنوان شریان حیاتی فرش ایران به دلیل انتقال از وزارتخانه اصلی اقتصادی و بازرگانی کشور به یک وزارتخانه غیراقتصادی - تعسّر دسترسی فعّالین و متولّی دولتی فرش به نهادهای مؤثر و اساسی که میتوانند فرایندهای تولید و تجارت را تسهیل کرده یا احتمالاً دشوار سازند. نهادهایی همچون سازمان توسعه تجارت، کمیسیون ماده یک، دفتر نساجی وزارت صمت، کمیته اقدام ارزی، کمیته پایش ارزی، شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی و … که در اموراتی همچون واردات و تأمین مواد اولیه در شئون گوناگون آن و مسائل مبتلا به صادرات همانند تعهد ارزی، تمدید کارت بازرگانی، مشوقهای صادراتی، موضوعات مربوط به تأمین اجتماعی، مالیات بر ارزش افزوده، مسائل حوزه گمرک و… به شدت مؤثر است. - بلاتکلیفی اتحادیههای صنفی حوزه فرش دستباف و سردرگمی فعالان و مراجعین درست در شرایط فاجعه بار و بحرانی کنونی اسباب اتلاف وقت و سرمایههای مالی و انسانی را فراهم میآورد که نتیجه آن جز خروج سرمایهها از این حرفه و تضعیف روز افزون آن نخواهد بود. - قرار گرفتن فرش هم رده یا زیرمجموعه صنایع دستی درحالی که فرش دستباف به تنهایی حائز وزن و اهمیتی افزون بر مجموعه صنایع دستی کشور است، حاصلی جز تخریب زیرساختهای موجود و از میان رفتن این ستون چند هزار ساله نخواهد داشت و زنجیره اشتغالی که ارزش واقعی آن با محاسبه سرانه اشتغال ۵۰۰ میلیون تومانی برای هر شغل، قریب به یک میلیون میلیارد تومان است، از دست خواهد رفت و چنین بار مالی ثقیلی بر دوش دولت سنگینی خواهد کرد. آن هم در شرایطی که صنایع دستی هم در کشور، در وزارتخانه و به ویژه نزد وزیر فعلی از اهمیّت چندانی برخوردار نیست. - با از دست رفتن اشتغال حاصل از فرش دستباف در کشور، تعداد کثیری از روستاییان مولّد به ناچار به جامعه مصرف کننده شهری در حاشیه شهرها خواهند پیوست درحالیکه زیرساختهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قادر به پاسخگویی به آنها نخواهد بود و تبعات سنگین اجتماعی و امنیتی گریبان کشور را خواهد گرفت.
هیچ مشورتی با فعالان فرش نشد
در همین خصوص همچنین حمید ذوالانواری رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان فارس اظهار کرد: فرش دستباف ایرانی همچون بیماری است که در بیمارستان وزارت صمت به این حال و روز افتاده و حالا میخواهد این بیمار بدحال را به بیمارستان درجه ۲ وزارت میراث فرهنگی انتقال دهد. مطمئن هستیم که وزارت میراث فرهنگی تخصصی در حوزه فرش ندارد و هنر – صنعت فرش در این وزارتخانه از دست خواهد رفت. وی افزود: دولت باید فرصتی دهد تا سازمان فرش و صنایع دستی زیرمجموعه دولت تشکیل شود تا متخصصان و فعالان این حوزه وضعیت صنعت فرش را بهبود دهد. ذوالانواری گفت: متأسفانه تاکنون هیچکدام از رؤسای مرکز ملی فرش ایران موفقیتی نداشتهاند زیرا هیچ یک از آنها تجربه و تخصصی در فرش ندارند و فقط تحصیلات مرتبط دارند.
وزارت میراث رویکرد اقتصادی و صادراتی ندارد
ابوالفضل رجبیان رئیس تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان قم اظهار کرد: با تصمیمات ناصوابی که در مورد انتقال مرکز ملی فرش از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی گرفته شده، مخالف هستیم؛ این مسئله تیر خلاص را به پیکر بیجان فرش که سابقه فرهنگی، اقتصادی و هنری در دنیا دارد، میزند. وی افزود: با تصمیمات غیرتخصصی که با شعار «رسیدگی تخصصی به فرش» سر داده شد، نمیتوان کار را جلو برد. وزارت صمت در حالی به دنبال تنزل درجه فرش دستباف است که باید این صنعت را ارتقا دهد و مرکز ملی را تبدیل به سازمان کند تا فرش دستباف به دوران اوج خود برگردد. رجبیان گفت: در مورد انتقال مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی هیچ مشورتی با فعالان این حوزه و بخش خصوصی انجام نشده درحالیکه فرش ایران جنبه صادراتی دارد و باید در وزارت صمت که یک وزارتخانه اقتصادی است، باقی بماند. وزارت میراث فرهنگی نه جنبه اقتصادی و نه سابقهای در این حوزه دارد.
مسئولان متوجه جایگاه فرش ایران نیستند
همچنین سعید عصاچی نایب رئیس اتحادیه صنف تولیدکنندگان فرش استان اصفهان گفت: مسئولین ما اصلاً اطلاعی از منزلت فرش ایران ندارند. در این صنعت دو میلیون نفر بافنده فعال هستند که با خانوادههایشان، هشت میلیون نفر میشوند. فرش ایران سفیر فرهنگی ما است و هنر – صنعت محسوب میشود. یک زمانی بعد از نفت، بیشترین صادرات ایران مربوط به فرش دستباف بود. وی افزود: در تحریمها تنها کالایی که به صورت مستقیم از آن نام برده شد، فرش دستباف بود چرا که آمریکا میدانست وقتی فرش دستباف به مشکل بخورد، تبعات سنگینی به دنبال خواهد داشت. متأسفانه مسئولین ما به این مسائل توجه نکردهاند. عصاچی گفت: بعد از انقلاب با تعدد سازمانهای متولی در مورد فرش مواجه شدیم درحالیکه ما همواره فقط یک متولی واحد زیر نظر نهاد ریاست جمهوری میخواستیم. با این حال مرکز ملی تشکیل شد و قرار بود رئیس مرکز، معاون وزیر باشد اما هرگز این اتفاق نیفتاد. هماکنون نیز بدون هماهنگی با بخش خصوصی و فعالان فرش تصمیم اشتباهی گرفته شده که نه تنها اوضاع را بهتر نمیکند، بلکه بدتر هم میکند. به گفته وی، مهاجرت روستاییان، افزایش بیکاری، کاهش تولید و … از جمله تبعات اینگونه تصمیمات است. ما خواستار این هستیم که سازمان مستقل زیر نظر ریاست جمهوری تشکیل شود تا مشکلات را به صورت مستقیم با رئیسجمهور مطرح کنیم.
فرش دستباف باید معاف از رفع تعهد ارزی شود
احمد کریمی اصفهانی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران اظهار کرد: زادگاه اصلی فرش در دنیا، ایران است اما امروز کشورهای دیگر متوجه اهمیت این صنعت شدهاند و در حال کنار زدن ما هستند. اردوغان رئیسجمهور ترکیه شخصاً اعلام کرده که باید صادرات فرش ترک به یک میلیارد دلار افزایش یابد. وی افزود: ما بارها با دستگاههای مختلف از جمله وزارت امور خارجه رایزنی کردیم تا صادرات ایران به بازارهای مختلف را هموار کند و فقط صادرات به آمریکا، اروپا و ژاپن نباشد اما هرگز این اتفاق نیفتاد. کریمی گفت: رقبای ما در حال سبقت گرفتن از ما هستند و امتیازات مختلفی را به صادرکنندگان خود میدهند درحالیکه ما هر روز موانع را نیز بر سر راه آنها بیشتر میکنیم. وی ادامه داد: آنچه که تراز اقتصادی را مثبت میکند، صادرات است. شعار سال «رفع موانع تولید» بود اما مسئولان پاسخ دهند که کدام یک از موانع را از سر راه صنعت فرش برداشتهاند؟ رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران اظهار کرد: فقط ما توانستیم از طریق دیوان عدالت اداری مالیات تسعیر ارز را لغو کنیم که وزارت اقتصاد باز هم به بهانه مختلف میخواهد این موضوع را برقرار کند. متأسفانه از ابتدای سال تاکنون هیچ نوع مانعی از سر راه فرش دستباف برداشته نشد. وی در پاسخ به سوالی در مورد مشکلات فعالان حوزه فرش در زمینه رفع تعهد ارزی تصریح کرد: فرش کالایی نیست که بتوان مستقیم آن را فروخت و این کالا به صورت امانی فروخته میشود؛ بنابراین به صورت طبیعی نمیتواند تعهد ارزی کند. کریمی گفت: سازمان برنامه و بودجه برای هر یک نفر اشتغال باید ۳۰۰ میلیون تومان هزینه کند. این در حالی است که دولت با این قبیل تصمیمات، فرش دستباف را با دو میلیون نفر شاغل نادیده میگیرد. پیشنهاد ما این بود که فرش دستباف از تعهد ارزی معاف شود چرا که هم صادرات رونق میگیرد و هم درآمدی برای دولت تلقی میشود. وی اظهار کرد: ما تاکنون حدود ۳۰۰ نامه در مورد این مسئله به وزارت صمت ارسال کرده اما هنوز به هیچ نتیجهای نرسیدهایم.
برخی از تولیدکنندگان به جای ابرشیم از مواد مصنوعی استفاده میکنند
حامد چمنرخ عضو هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش ایران در مورد تأمین مواد اولیه این صنعت گفت: بیشتر مواد اولیه صنعت فرش از داخل تأمین میشود و ابریشمهای مرغوب و انواع پشم وارداتی است. با توجه به محدودیتهای ارزی، پروسه واردات دچار مشکل شده است. وی افزود: از سوی دیگر، علیرغم پیگیریهای انجام شده در دو سال اخیر مبنی بر رساندن تعرفه واردات ابریشم به ۲۰ درصد و تصویب در هیئت دولت، این مصوبه هرگز ابلاغ نشد و ابریشم همچنان با نرخ بالایی وارد میشود. تا دو سال قبل تعرفه ترجیحی داشتیم که تعرفه بالا را جبران میکرد اما از وقتی مدت زمان تعرفه ترجیحی تمام شد، ابریشم با قیمت بالایی وارد کشور میشود که همین مسئله باعث شده برخی از تولیدکنندگان به جای ابریشم از مواد مصنوعی استفاده کنند که آسیب جدی به حیثیت فرش ایرانی وارد میکند. همچنین یکی از اعضای اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش در مورد قاچاق فرش گفت: صادرات قاچاق نداریم بلکه صادرات مسافری به میزان محدود انجام میشود اما از آن طرف، فرش غیرایرانی به صورت قاچاق وارد کشور میشود.